Groningen – Door strengere wetgeving tegen schijnzelfstandigheid mogen freelancers sinds januari niet meer voor de Rijksuniversiteit Groningen werken. Vooral de masteropleiding Journalistiek merkt daar de gevolgen van: vijf praktijkdocenten, de helft van het docententeam, vertrekken. Dat meldt de UKrant.
Sinds januari houdt de Belastingdienst verscherpt toezicht op mogelijke schijnzelfstandigheid bij freelancers. Dat raakt ook universiteiten, waaronder de Rijksuniversiteit Groningen (RUG), die op meerdere plekken gebruik maakt van freelance docenten uit de praktijk. Vooral bij de master Journalistiek leidt dit tot serieuze gevolgen. Vijf van de tien praktijkdocenten verlaten na dit studiejaar de opleiding, van wie vier vanwege de nieuwe regels.
Praktijk onmisbaar
‘Voor onze opleiding zijn praktijkdocenten essentieel’, zegt hoogleraar journalistiek Bart Brouwers. ‘Onze studenten worden opgeleid tot journalist en dat kan alleen met mensen die midden in het vakgebied staan. Hoe dichterbij de praktijk we blijven, hoe beter we onze studenten voorbereiden op het werkveld.’
De opleiding Journalistiek – met een Nederlandse en een Engelstalige variant – scoort al jaren hoog in landelijke en internationale onderwijsgidsen. Alumni werken bij gerenommeerde media als de NOS, RTL, BBC, Al-Jazeera en CNN. Maar het succesmodel staat nu onder druk door de onmogelijkheid om nog met zelfstandige professionals te werken.
Verlies van ervaring
Onderzoeksjournalist Robert Chesal, werkzaam voor onder meer de NOS en sinds 2013 als praktijkdocent verbonden aan de opleiding, is een van de vertrekkers. ‘Als dit hele gedoe rondom het zzp-schap er niet was geweest, dan zou ik waarschijnlijk niet zijn gestopt’, zegt hij. Chesal kiest nu voor een baan bij de NOS. ‘Een van de redenen is dat de NOS me een concreet aanbod deed op een moment dat de RUG nog geen duidelijkheid kon geven over uren en salaris.’
Ook collega Rienk Kamer vertrekt, al speelt voor hem de freelancediscussie minder mee. ‘Na veertien jaar vind ik het tijd dat een jongere collega het overneemt’, zegt hij. Toch is hij kritisch over de gang van zaken. In november kregen de praktijkdocenten plots een voorstel om als oproepkracht verder te werken. ‘We zijn verkeerd geïnformeerd over het salaris. Ik kreeg uiteindelijk de helft van wat mij eerder was voorgespiegeld. Dat is een grove fout van de RUG, die ze zelf ook een blunder noemt.’
RUG erkent fouten
Volgens RUG-woordvoerder Anja Hulshof is de universiteit zich bewust van de impact van de nieuwe regels. ‘Alle praktijkdocenten binnen de master Journalistiek hebben een aanbod ontvangen voor het nieuwe academisch jaar. De RUG wil graag dat ze blijven.’ Toch is het inmiddels duidelijk dat vijf docenten vertrekken.
De universiteit erkent dat het proces rondom de nieuwe contractvormen rommelig is verlopen. De late communicatie en verkeerde informatie over arbeidsvoorwaarden hebben geleid tot frustratie en onzekerheid bij de betrokken docenten.
Onderwijskwaliteit onder druk
Hoewel de opleiding volgens Brouwers alle colleges voor komend jaar al heeft kunnen invullen, maakt hij zich zorgen over de toekomst. ‘We willen niet inleveren op de praktijkervaring van onze docenten. Maar het wordt wel ingewikkelder om dat niveau vast te houden door deze ontwikkelingen.’
De situatie aan de RUG staat niet op zichzelf. Ook andere instellingen en mediabedrijven worstelen met de nieuwe regelgeving en de vraag hoe ze ervaren zzp’ers kunnen blijven inzetten zonder in strijd te handelen met de wet. De uitkomst van dit dilemma zal voor veel opleidingen en sectoren bepalend zijn.